Đến bài này rồi tôi vẫn không có ý khuyên các bạn nên nghỉ việc để khởi nghiệp kinh doanh. Khởi nghiệp không chỉ có màu hồng, đó là thử thách đầy chông gai và khốc liệt, đó là một cuộc chiến đẫm máu không hơn không kém. Đừng khởi nghiệp vì phong trào, đừng khởi nghiệp theo nghị định của… Chính phủ. Đừng vì sự hào nhoáng của hai chữ DOANH NHÂN mà biến bạn từ một thanh niên trẻ trung trở thành con nợ già dơ.
Các bài từ 1 đến 7 (và phần nào đó là bài được xem là các điều cần thì bài 9 này được xem là điều kiện đủ để bạn bắt đầu một chương mới trong cuộc đời mình. Điều kiện đủ đó CHÍNH LÀ CON NGƯỜI BẠN.
Đầu tiên, hãy kiên trì và kiên cường chiến đấu.
Thường một người khi khởi nghiệp sẽ có rất nhiều khó khăn bủa vây. Kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm, vốn, các mối quan hệ… cái gì cũng thiếu, cái gì cũng yếu nên phải làm nhiều việc. Vì vậy bạn hãy kiên trì và kiên cường để chiến đấu, không được bỏ cuộc. Đã là doanh nhân thì hãy chiến đấu như một chiến binh, đã ra chiến trường thì “da ngựa bọc thây quay trở về’’. Nếu không có tố chất tiền đề này thì tôi khuyên bạn đừng khởi nghiệp tiền mất tật mang. Những người khởi nghiệp lần đầu đều phải cày cật lực thì may ra mới thành công. Đừng nghe ai đó mới khởi nghiệp mà nói “anh có hệ thống nó tự chạy hết”, thằng đó nó đang sắp chết không có việc gì làm đấy. Những ông này là Vinabocphet (cháu của nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffet), tôi cá với bạn mấy ông này cty nhỏ xíu, họ đang cố làm ra cho nó bóng bẩy để dụ bạn góp vốn hoặc thuê họ tư vấn/ đào tạo gì đấy. Nếu bạn phản đối thì hãy chỉ cho tôi một người, tôi xin phép tới vái họ một cái.
Thứ 2, có mục tiêu lớn và tầm nhìn xa.
Hãy đặt các mục tiêu lớn để vượt qua các khả năng và giới hạn của mình. Nếu bạn đặt mục tiêu quá nhỏ thì bạn dễ dàng vượt qua, khi vượt qua rồi sẽ không còn động lực để chiến đấu. Từ khi còn đi học cho đến ngày hôm nay, khi làm bất cứ việc gì, ở bất kỳ vị trí công việc nào tôi luôn tự đặt mục tiêu cho mình phải trở thành số 1 ở vị trí đó. Đó có thể là công việc phục vụ nhà hàng, phát tờ rơi hay công việc bán hàng… Có thể tôi chỉ đứng ở thứ 2, 3, 4, 5… nhưng máu, quyết tâm, ý chí của tôi luôn phải là số 1. Ngay cả công việc lau chùi toilet tôi cũng đặt mục tiêu là người lâu chùi toilet sạch nhất.
- Khi còn là sinh viên tôi phải đi phỏng vấn 3 lần mới trúng tuyển vị trí “Nhân viên tư vấn bán hàng” của một hệ thống cửa hàng điện thoại. Khi phỏng vấn lần 3 anh Đạt nhân sự hỏi tôi “Sao em phỏng vấn rớt hai lần rồi mà vẫn cố làm gì?”. Tôi trả lời “Nếu anh tuyển em thì anh sẽ không thất vọng, em sẽ trở thành nhân viên tư vấn bán hàng xuất sắc nhất của cty anh, giọng của em hơi khó nghe nhưng sẽ có nhiều người muốn nghe”, thế là tôi được tuyển. Khi vào làm được gần 02 tháng tôi là người đầu tiên trong công ty bán được đơn hàng tới 82 chiếc điện thoại Nokia N72 – Một siêu phẩm ĐT thời bấy giờ và đương nhiên tôi trở thành NV bán hàng xuất sắc nhất công ty. Trong vòng 8 tháng tôi thăng tiến từ NV tư vấn bán hàng lên cửa hàng trưởng rồi lên Giám sát các cửa hàng và sau đó nghỉ việc, thi tốt nghiệp đại học và bước sang một ngã rẽ mới – Khởi nghiệp với Thế Giới Giấy (TGG).
- Khi bắt đầu với TGG vào năm 2009 tôi đặt mục tiêu trong vòng 10 năm sẽ trở thành nhà cung cấp giấy số 1 cho các cơ quan, tổ chức. Sau 06 năm chúng tôi đã đạt được mục tiêu này ở khu vực phía Nam. Năm 2015 tôi đặt mục tiêu sẽ trở thành công ty có doanh số lớn nhất VN về ngành giấy tissue vào năm 2030. Nhưng bằng khát vọng to lớn và đam mê cháy bỏng, vào đúng ngày sinh nhật lần thứ 10 chúng tôi đã rút ngắn thời gian và đặt mục tiêu phải hoàn thành nó trước năm 2025.
- Một ví dụ nữa để bạn dễ hiểu. Nếu bạn đang trong tình trạng thừa cân, bạn muốn chạy bộ để giảm cân và hôm nay bạn sẽ bắt đầu chạy nhưng bạn không đặt ra mục tiêu gì cả, cứ chạy được CÀNG NHIỀU CÀNG TỐT. Khi chạy thế này thì tôi dám cá là bạn chỉ chạy được một vài 1-2km, cùng lắm 3km là bạn bỏ cuộc. Bởi vì bạn đã cố hết sức của mình, đã sử dụng hết khả năng của mình nhưng chỉ chạy được có vậy. Nhưng nếu ngay từ đầu trước khi chạy bạn đặt mục tiêu mỗi ngày phải chạy được 7km thì sẽ khác, nó tạo ra một động lực và sức ép đủ lớn cho bạn chiến đấu. Mặc dù ngày đầu tiên bạn cũng chỉ chạy được 2km nhưng bạn biết là mình còn mục tiêu 7km để chinh phục. Cứ như vậy bạn luyện tập ngày này qua ngày khác với mục tiêu là 7km thì sớm muộn gì bạn cũng sẽ đạt được. Khi đạt được mục tiêu này rồi bạn hãy đặt mục tiêu chạy 10km, 15km… và chắc chắn bạn vẫn sẽ vượt qua được. Không đặt mục tiêu thì bạn sẽ không hình dung được thế nào là đạt mục tiêu. Mà đã đặt mục tiêu thì phải đặt cho lớn để khỏi mất công làm. Nghĩ lớn, làm thật tốt từng việc nhỏ để đạt được mục tiêu lớn và từ từ bạn sẽ hoàn thành những việc lớn.
- Năm 2007 khi tốt nghiệp cao đẳng tôi vẫn đạp chiếc xe đạp Martin. Tôi rất mê chiếc xe máy Wave RS, mỗi lần ra đường thấy ai đó chạy chiếc xe này là tôi nhìn theo nó cho đến khi nó chạy khuất thì thôi. Tôi đặt mục tiêu đến 2017, cho dù có phải nhịn ăn, nhịn mặc, vay mượn thêm thì cũng phải mua bằng được chiếc xe Wave RS. Thế là tôi chiến đấu, cày và lao động cật lực. Đến thời điểm này tôi vẫn chưa mua được chiếc xe WAve RS. Nhưng tại thời điểm 2017, nếu muốn, tôi có thể mua cùng một lúc 1,000 chiếc xe đó và thanh toán bằng tiền mặt. Đó là cách tôi đặt mục tiêu phù hợp với bản thân mình và cố gắng làm thật xuất sắc nó.
Lưu ý mục tiêu và tầm nhìn nó phải phù hợp với năng lực, sở trường, điểm mạnh của bạn và DN của bạn. Đặt mục tiêu phải có cơ sở rõ ràng chứ không phải đặt cho vui, thích là đặt kiểu “không ai đánh thuế ước mơ, ko làm được thì cũng không sao cả!”.
Thứ 3, Phải có một trái tim ấm nhưng lạnh lùng.
Nếu bạn để ý trong các bài viết tôi không sử dụng cụm từ “nhân viên’’ mà tôi dùng cụm từ “đội ngũ/ cộng sự’’, tôi không dùng từ “xin việc” mà là “hợp tác’’. Tôi không xem những người đến với TGG là để xin việc, họ đến là để hợp tác với chúng tôi, mọi người bình đẳng và sòng phẳng, không hề có cơ chế xin cho ở đây. Phù hợp thì chúng ta hợp tác, không phù hợp thì chia tay. Tôi luôn nói với mọi người rằng “Đừng đến đây chỉ để hưởng lương căn bản, hãy đến đây để chiến đấu và làm cho bản thân mình trở nên có giá hơn”. Chính vì vậy chúng tôi luôn tạo điều kiện cho đội ngũ của mình làm việc, đào tạo cho họ mỗi ngày, không tiếc tiền để cho họ đi học, thuê chuyên gia về dạy… Họ cũng có gia đình, con cái, bố mẹ vì vậy nếu họ khó khăn chúng tôi sẽ hỗ trợ và tạo mọi điều kiện để họ giải quyết công việc của mình.
Ngược lại những người suốt ngày chống đối, đổ thừa, làm việc không có giải pháp mà suốt ngày đi sưu tầm lý do, đi ngược lại với văn hóa & giá trị cột lõi của cty thì phải cương quyết mời XUỐNG XE mà không cần phải chần chừ, do dự.
Thứ 4, Phải có tính kỷ luật.
Nếu ai đó nói với tôi “Anh ơi, hôm nay bố em vào/ mẹ em lên/ em của em vào nhập học…” thì chúng tôi sẵn sàng tạo điều kiện cho họ mà không cần phải có “Đơn nghỉ phép’’, nhưng nếu tôi phát hiện ai đó trốn việc thì đời coi như tàn. Vì theo tôi cho rằng vô kỷ luật đó là một tội ác. Chúng tôi không sử dụng chấm công nhưng nếu có ai đó bị phát hiện đi trễ thì lần thứ nhất nhắc nhở miệng kèm cam kết khắc phục; lần thứ 2 ăn biên bản và cắt hết mọi khoản thưởng, phụ cấp trong tháng; lần thứ 3 => lên đường. Với tôi, đi trễ cũng là một dạng ăn cắp vặt, thiếu tính cam kết và coi thường người khác.
Nếu tôi đến một nhà cung cấp nào đó mà sau 8h ông chủ vẫn còn mặc mỗi cái quần xà lỏn, còn ngái ngủ, đầu rối tóc xù thì dù có chất lượng tốt đến đâu, giá rẻ thế nào tôi cũng sẽ NÓI KHÔNG. Tôi ngồi nói chuyện với họ chẳng qua là vì giữ cho họ chút sĩ diện chứ trong đầu tôi đã có quyết định KHÔNG từ cái nhìn đầu tiên. Ông chủ lề mề cẩu thả, vô tổ chức, không có tính kỷ luật thì tại sao lại yêu cầu nhân viên tuân thủ, ngăn nắp? Đó là lý do tôi ít khi đến văn phòng làm việc sau 7h00 sáng.
Mỗi doanh nghiệp, đất nước trước khi muốn sống bằng văn hóa, ý thức tự giác thì trước tiên phải sống bằng khuôn khổ và kỷ luật thép.
Thứ 5, Tư duy cởi mở nhưng quyết đoán.
Đã là CEO thì đừng bao giờ nói và cũng đừng phải tốn thời gian để nghe đội ngũ của mình nói những câu kiểu như “khó lắm, không được, không làm được đâu…” vì những câu nói này chỉ gây ức chế, mất thời giờ, tổn hao năng lượng. Gặp những người này tốt nhất hãy chặn miệng họ lại trước khi họ nói. Cởi mở lắng nghe mọi ý kiến, nhanh nhạy để nắm bắt cơ hội và xoay chuyển tình thế lúc khó khăn chứ không phải nghe để trở thành anh chàng đẽo cày giữa đường. Nghe giải pháp để cải thiện chất lượng và hiệu quả công việc chứ không phải nghe những lời than khóc để rồi chùn bước. Tôi luôn nói rằng “Người khác không làm được thì mình làm được, người khác làm được thì mình phải làm xuất sắc hơn họ. Đừng nói với tôi không làm được, tôi muốn nghe anh nói cần bao nhiêu người, bao nhiêu thời gian và bao nhiêu ngân sách để làm được việc đó?”. Nếu nói không làm được tức là anh đã ngồi sai vị trí, đã ngồi sai vị trí thì xin mời bước ra để cho người khác ngồi vào.
Thứ 6: Rõ ràng, phân minh, một núi không thể có hai hổ.
Tôi có ông anh bạn kinh doanh thực phẩm được vài năm, sau khi đứa em ra trường thì về làm cùng. Lúc này ông bố mới cho thằng em 600tr để góp cổ phần vào công ty, ông em không biết gì nhưng giờ cũng là một cổ đông, được tham gia vào các quyết sách của công ty. Bên cạnh đó ông bố ở quê hàng ngày cũng gọi điện dặn ông anh làm ăn phải thế này rồi thế kia, phải đối xử với chú em thế này thế nọ… Từ đó ông bố bỗng nhiên trở thành Giám đốc điều hành của Công ty, chỉ đạo mọi việc lớn nhỏ, từ đó công ty bỗng chốc có 3 ông giám đốc quyền hành ngang nhau. Người xưa có câu “một núi không thể có hai hổ’’ nhưng núi này có 3 hổ nhưng lại không có hổ đầu đàn. Doanh nghiệp có 3 chân nhưng chụm thành một chân chứ không phải 3 chân dạng ra làm 3 trụ cột. Lúc đó tôi khuyên rất nhiều nhưng ông anh vì không muốn làm đứa con bất hiếu, thằng anh lạnh lùng nên cứ để mọi việc theo tự nhiên. Không bao lâu sau thì công ty đó viên tịch và tạo cảm hứng cho sự ra đời của bộ phim LONG HỔ TRANH HÙNG.
Nếu trong công ty bạn có nhiều cổ đông cùng góp vốn thì phải phân công rõ vài trò, quyền hạn, nhiệm vụ và lương thưởng ngay từ đầu. Nếu không sau một thời gian nếu làm ăn được sẽ bắt đầu tranh giành quyền lợi. Ông kỹ thuật sẽ nói “Nếu tui không sản xuất ra hàng chất lượng mẫu mã đẹp thì ông bán được cho ai?’’; Ông bán hàng thì nói “Nếu tui không lăn xả đi bán hàng thì mấy ông có mà cạp đất’’; Còn ông kế toán sẽ nói “Nếu tui không giỏi cân đối thu chi thì mấy ông có mà ăn mày’’… và thế là đánh nhau khi nào công ty sụp đổ mới thôi. Những trường hợp này cũng sẽ thường gặp ở những công ty gia đình, cty hai vợ chồng làm cùng…
Nếu không rõ ràng, phân minh tôi đố doanh nghiệp của bạn vận hành được và chắc chắn doanh nghiệp của bạn sẽ mãi không thể lớn vì suốt ngày chỉ lo nghĩ cách tranh giành quyền lợi thay vì nghĩ cách đưa công ty phát triển. Ngoài ra, xui cho ai đi làm mà rơi vào phải những công ty thế này. Ai cũng là sếp, ai cũng chỉ đạo nhưng khi đụng chuyện không ai dám quyết.
Thứ 7: Phải có một tấm lòng chia sẻ và biết tạo động lực.
Nếu kinh doanh mà bạn chỉ biết đến tiền, tiền và tiền thì chắc chắn bạn sẽ chẳng bao giờ có tiền và cả đời bạn sẽ làm nô lệ cho đồng tiền. Hãy chia sẻ cho đội ngũ của mình và cộng đồng một phần lợi nhuận của doanh nghiệp.
TGG đầu tư rất nhiều cho việc xây dựng đội ngũ, phát triển đội ngũ kế thừa, tôi luôn cổ vũ cho tinh thần khởi nghiệp trong công ty, chính vì vậy Giám đốc chi nhánh Đà Nẵng của chúng tôi Tang Mike mới sinh năm 1992 và Phú Cường chi nhánh Hà Nội mới sinh năm 1994. Tôi luôn hứa rằng, nếu bạn nghỉ TGG và ra mở cty VPP, bảo vệ, máy in, nội thất… thì TGG sẽ là khách hàng đầu tiên của các bạn. Còn về hoạt động cộng đồng thì rất nhiều, tôi không tiện đề cập ở đây.
Thứ 8: Phải chấp nhận đánh đổi.
Tôi có một anh bạn ngày trước làm tín dụng ngân hàng, song song đó anh làm phân phối hàng tiêu dùng nhỏ lẻ. Nhận thấy anh mê kinh doanh và tốt bụng nên tôi hỗ trợ anh rất nhiều trong việc xây dựng một công ty phân phối hàng tiêu dùng ở Phú Quốc, sau 01 năm doanh số đạt 500tr/ tháng. Tôi bảo anh nghỉ ngân hàng đi và dành toàn lực cho công ty thì anh không chịu vì tiếc khoản thu nhập đang có ở ngân hàng. Anh nói anh sẽ điều hành từ xa, cuối mỗi tuần bay ra đó để kiểm tra, giám sát. Tôi nói, nếu anh duy trì trạng thái này thì công ty sẽ khó khăn và nguy cơ phá sản rất cao. Duy trì được gần 03 năm thì anh phá sản và ôm theo khoản nợ hơn 1 tỷ, bị các NCC dí nợ nên nghỉ luôn công việc ngân hàng. Đến giờ hơn 2 năm khoản nợ của anh còn chưa trả hết, trong đó có cả nợ của tôi.
Đó chỉ là một trong rất nhiều trường hợp khác coi việc làm kinh doanh là nghề tay trái, là cái để kiếm thêm. Suy nghĩ này không sai nhưng doanh nghiệp của bạn chắc chắn không lớn được, thậm chí tiền mất tật mang. Bạn hành xử với nó như thế nào, bạn dành thời gian và tâm huyết cho nó như thế nào thì thành quả bạn thu được cũng chỉ được có vậy.. Nhiều người làm kinh doanh nhưng vẫn muốn được ăn ngon, ngủ kỹ, tuần 7 ngày ăn cơm tối ở nhà, cuối tuần cả gia đình đi chơi… Rất khó để vẹn toàn. Đã dân thân vào kinh doanh bạn phải hy sinh về thu nhập trước mắt, cuộc sống, gia đình, bạn bè…
Thứ 9: Luôn mỉm cười và suy nghĩ tích cực.
Nhiều bạn thấy mấy ông doanh nhân lúc nào cũng phơi phới, bảnh bao cười nói nên bị cuốn hút và lao vào khởi nghiệp vì nghĩ làm doanh nhân sướng quá. Thực tế bên trong nó không phải vậy, đa số các doanh nhân trong lòng lúc nào cũng sóng gió, lúc nào cũng ngổn ngang nhiều suy nghĩ, giằng xé bởi nhiều vấn đề quyết hay không quyết, lớn hay nhỏ, giữ nguyên hay mở rộng?… Nhưng đó là công việc, một khi đã dẫn thân thì phải chấp nhận, trong lòng thế nào không biết nhưng khuôn mặt lúc nào cũng phải mỉm cười. Một ông doanh nhân mà suốt ngày ủ rũ, than thân trách phận, than khổ thì công ty của anh ta chắc chắn không thể lớn được và đội ngũ của anh ta cũng không ai ra hồn cả.
Thứ 10: Luôn mang trong mình lòng biết ơn.
Kinh doanh hay làm bất kỳ việc gì bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, lao động cần mẫm thì chúng ta luôn cần may mắn song hành. Vì vậy hãy biết ơn cuộc đời vì mỗi ngày mình còn sống, cảm ơn cuộc đời đã cho mình đầy đủ tay chân, mắt sáng, đầu tròn để lao động. Hãy biết ơn người thân, bạn bè, thầy cô, vợ/ chồng luôn đồng hành với bạn. Hơn ai hết, lúc bạn khởi nghiệp, khó khăn bủa vây thì đây là những người bạn dễ nhờ vả nhất. Và tất nhiên phải cảm ơn bậc sinh thành đã cho mình cuộc sống và được học hành để có kiến thức mà khởi nghiệp. Cuối cùng, hãy chia sẻ với đội ngũ của mình, đừng nghĩ rằng bạn cho họ việc làm nên họ phải biết ơn bạn, chính bạn phải cảm ơn họ vì đã đến và gắn bó với công ty, nếu không có họ thì một mình bạn có làm được không? Nếu không có họ thì cty bạn mãi là Cty TNHH MỘT THÀNH VIÊN. Đặc biệt nhất, bạn phải biết ơn khách hàng của mình, vì chính khách hàng đã mang lại cho bạn tất cả. Hãy đối xử tử tế với khách hàng của mình, hãy xem họ là sinh mạng của mình, chăm sóc khách hàng hơn cả chăm sóc bản thân.
Vì lòng biết ơn, mỗi đồng tiền làm ra phải được tôn trọng, mỗi đồng tiền kiếm được chúng ta phải nhân bản và chia sẻ nó cho những người xung quanh. Chính lòng biết ơn sẽ làm cho chúng ta bớt tham lam hơn, đội ngũ của chúng ta sống và làm việc có trách nhiệm hơn.
- BÀI TIẾP THEO: BÀI 10: ÁP DỤNG SERIES BÀI VIẾT NHƯ THẾ NÀO?
#serieskhởinghiệp #chiếnlượckhácbiệt #thếgiớigiấy #ankhang #Roto #Japani #sachifarms.
Tác Giả: Mai Quốc Bình ( CEO Thế Giới Giấy)
